İran prezidenti Məsud Pezeşkianın iştirakı ilə İranın cənubunda böyük turizm və əyləncə mərkəzi açılıb. Məlumata görə, bu mərkəz Yaxın Şərqdə ən böyük mərkəzdir.
Mərkəz Qohar adlanır, böyük süni göl, attraksionlar, zoopark, həmçinin dəbdəbəli idman və yaşayış obyektləri daxil olmaqla, 392 min kvadratmetr ərazini əhatə edir. İlk baxışdan yerli xarakterli olan bu məlumat əslində İran siyasəti kontekstində baş verən və hətta böyük regional əhəmiyyət kəsb edən inkişafları əks etdirə biləcək olduqca maraqlı təbəqələrin əksi ola bilər.
Xüsusilə, İran, belə demək mümkündürsə, Yaxın Şərq turizm bazarına daxil olmaq və burada əsas oyunçu olmaq niyyətindədirmi? Turizm bazarı təkcə iqtisadi deyil, həm də siyasi mənada Yaxın Şərq mühitinin əsas komponentidir. Burada məşhur bir mərkəz olan Dubay var. Dubayın idarəçiləri şəhəri inkişaf etdirmək üçün neft resursundan istifadə ediblər, lakin eyni zamanda zamanla bir konsepsiya yaradıblar.
Bu konsepsiya Dubayı neft asılılığından uzaqlaşdırdıb, Birləşmiş Ərəb Əmirliyinin ümumi daxili məhsulunun əhəmiyyətli bir hissəsi indi ticarət və turizmdir, indi isə Dubay həm də innovasiya və maliyyə mərkəzi olmağa çalışır. Təbii ki, Tehran bu müddət ərzində hətta regional lider olmayan ölkələrlə müqayisədə xeyli geri qalıb, lakin eyni zamanda, İranın inkişaf tempi, şübhəsiz, İranın dövlət maraqlarının hesablanmasının çoxtərəfli kontekstində İran elitasının seçimidir.
Nəticə etibarilə İran da bu müddət ərzində hərbi sənaye və digər sektorlarda texnoloji cəhətdən əhəmiyyətli dərəcədə irəliləyib. Təbii ki, turizm komponentinin özünəməxsus xüsusiyyəti var, bu, dövlət fəaliyyətinin müəyyən açıq rejimini nəzərdə tutmalıdır. İranda Yaxın Şərqin ən böyük əyləncə-turizm mərkəzi siyasətin başlanğıcıdırmı?
Bununla İran, əlbəttə, ümumilikdə regionda olduğu kimi, dövlət marağı, hesablama, milli mədəni və dini xüsusiyyətlər baxımından müqayisəlilik və idarəolunma qabiliyyəti ilə tədricən “açılış” siyasətinə gedir. Nəhayət, hətta ən mühafizəkar və qapalı sistem olan Səudiyyə Ərəbistanı Krallığı belə “açılma”nın müəyyən meyllərini nümayiş etdirir. Səudiyyə Ərəbistanı Krallığı da dövlət imicini dəyişmək və Səudiyyə Ərəbistanını müəyyən qədər dünyaya açmaq üçün böyük sərmayələr qoymağa başlayıb.
Yeri gəlmişkən, Trampın Qəzza ilə bağlı ifadə etdiyi “fikir” simvolik xarakter daşıyır, ancaq əlbəttə ki, bunun nə dərəcədə həyata keçirilə biləcəyinə dair böyük sual var. Buna baxmayaraq, Tramp Qəzzanı Yaxın Şərq Rivierasına çevirməyə hazır olduğunu da bəyan edir. Təbii ki, Trampın Qəzza ilə bağlı “gözəl qablaşdırma”ya müvəffəq olub-olmayacağı regiondakı müsəlman ölkələrinin fələstinliləri dəstəkləməkdə nə qədər güclü olmasından asılıdır.
Lakin təfəkkürdə müəyyən tendensiyalar kifayət qədər nəzərəçarpan görünür və bu tendensiyalar onu göstərir ki, Yaxın Şərqin yenidən formalaşdırılması böyük ehtimalla təkcə sərhədlərin deyil, həm də təsvirlərin dəyişdirilməsi xüsusiyyətlərini daşıyacaq.
