Çinin vitse-prezidenti Yan Çjen Vaşinqtonda ABŞ-nin vitse-prezidenti Ceyms Devid Vens ilə görüşündə bildirib ki, Çin prezidenti Si Cinpin və ABŞ prezidenti Donald Tramp mühüm konsensus əldə ediblər. Söhbətin hansı konsensusdan getdiyi barədə təfərrüatlar məlum deyil.
Trampla Si Cinpin arasında telefon danışığı yanvarın 17-də baş tutub. Çinin vitse-prezidenti bəyan edib ki, konsensusun məqsədi iki ölkə arasında münasibətlərin rəvan, sabit və sağlam inkişafıdır. Aydındır ki, bütün bu diplomatik bəlağətin altında, şübhəsiz, həm Vaşinqtonu, həm də Pekini narahat edən çox mürəkkəb və dərin məsələləri ehtiva edən ABŞ-Çin rəqabəti dayanır.
Onlar bu məsələlər ətrafında münaqişə ssenarisindən qaçacaq dialoqa başlamağa müvəffəq olacaqlarmı? Xatırladaq ki, son illər ABŞ-nin yüksək rütbəli hərbi rəsmiləri hətta 2025-ci ildə iki ölkə arasında hərbi toqquşma ehtimalından danışıblar. Təbii ki, bunun altında, belə demək mümkündürsə, proksi müharibə variantı nəzərdə tutulur, lakin bu, sadəcə olaraq “Uzaq Asiyanın Ukrayna müharibəsi” olar.
Hər halda hamının – həm ABŞ-nin, həm Çinin, həm Rusiyanın, həm də 2023-cü ildə Yaponiya ilə hərbi əməkdaşlığı dərinləşdirən müqavilə imzalayan, bunun sayəsində Yaponiyada qoşun yerləşdirmək imkanı əldə edən Böyük Britaniyanın buna hazırlaşdığı göz qabağındadır. Tramp və Cinpin sabit və sağlam dialoqa səmimi maraq göstərə bilərlər, lakin qeyd etmək lazımdır ki, təkcə onların istəyi kifayət etmir, çünki rəhbərlik etdikləri ölkələrin maraqları təbii olaraq hər şeydən üstündür və bu maraqlar həm də digər böyük aktorlarla formalaşdırılır, kommunikasiya qurulur.
Eyni zamanda, Asiya-Sakit okean regionunda müharibənin olmaması əsas oyunçular, o cümlədən ABŞ və Çin arasında rəqabətin və maraqların toqquşmasının olmaması demək olmayacaq. Buna görə də bu halda bu reallıqlar digər regionlarda, o cümlədən Qafqazda da üzə çıxacaq. Qafqaz ABŞ-Çin, yoxsa ABŞ-Rusiya konsensus zonası olacaq?
Bu, Trampın inauqurasiyasından sonra əsas suallardan biridir, çünki Qafqazda bu “rejimlər” arasında fərq əhəmiyyətli dərəcədə hissolunandır.
