Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan Azərbaycanla regional yolların və dəmir yollarının açılmasına dair Ermənistanın təklifi barədə yeni detalları açıqlayıb. O, daha əvvəl bildirmişdi ki, bu təklif yalnız Ermənistan Azərbaycanın cavabını aldıqdan sonra ictimaiyyətə təqdim ediləcək.
Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan Azərbaycanın Naxçıvan Muxtar Respublikası (MR) və Türkiyə ilə necə əlaqələndirilə biləcəyindən danışıb. “Armenpress”də bu barədə dərc olunan geniş məqalədə bildirilib ki, Paşinyan Ermənistanın “boru kəmərləri, elektrik xətləri və kabellərə” də çıxış təmin etməyə hazır olduğunu qeyd edib.
Fiziki infrastrukturun hazır olması baxımından Paşinyan bildirib ki, yük maşınları “Laçın–Kornidzor hissəsindən Kornidzor yoxlama-buraxılış məntəqəsi vasitəsilə Ermənistana daxil ola, Ermənistan yolları ilə hərəkət edərək Ermənistan–Türkiyə sərhədinə çata və Margara keçid məntəqəsindən Türkiyəyə daxil ola bilər”. Eyni marşrut əks istiqamətdə də işləyə bilər.
O əlavə edib ki, bunun üçün yalnız “de-yure qərarın” qəbul edilməsi qalır və bu planı həyata keçirməyə hazır olduğunu ifadə edib.
Paşinyan həmçinin Ermənistanın “yükdaşımanın təhlükəsizliyini təmin edəcəyini” bildirib. O qeyd edib ki, “Azərbaycan sürücüləri və yük maşınları üçün psixoloji çətinlik yaranarsa”, bu yükdaşıma Türkiyə yük maşınları vasitəsilə təşkil edilə bilər. Çünki “Türkiyə yük maşınları həmişə Ermənistan yollarında hərəkət edib və hazırda da fəal şəkildə hərəkət edir”. Bundan əlavə, yükdaşıma “digər ölkələrin” yük maşınları vasitəsilə də həyata keçirilə bilər.
Paşinyanın məqaləsi Ermənistan Xarici İşlər Nazirliyinin fevralın 25-də Azərbaycanın təklif etdiyi sülh sazişinə cavab aldığını bildirməsindən qısa müddət sonra yayımlanıb. Tərəflər sonuncu dəfə 2024-cü ilin noyabr ayında öz təkliflərini bölüşmüşdülər.
Fevral ayında nazirlik qeyd edib ki, Ermənistanın iki təklifi – biri iqtisadi və nəqliyyat əlaqələrinin açılması, digəri isə “silahlanmanın qarşılıqlı nəzarət və yoxlanılması mexanizmi” hələ də cavabsız qalıb.
Ermənistanın noyabr təklifləri 2024-cü ilin oktyabrında Rusiyada keçirilən BRICS sammitində Paşinyan və Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev arasında aparılan danışıqlardan sonra irəli sürülüb. Sammitdən sonra hər iki tərəf sülh danışıqlarında irəliləyişə dair artan pozitivlik ifadə etmişdi.
Paşinyan əvvəllər bildirmişdi ki, Azərbaycanın cavabını aldıqdan sonra “daha ətraflı açıqlama veriləcək”. Onun sözlərinə görə, bunun iki səbəbi ola bilər — “ya Azərbaycan razılaşır və bu ictimaiyyətə açıqlanmalıdır, ya da Azərbaycan razılaşmır, bu da bizə müəyyən mənada onu açıqlamaq üçün mənəvi haqq verir”.
Çərşənbə axşamı yayımlanan məqalədə Paşinyan təkliflərin “Azərbaycan tərəfindən rədd edildiyini” yazıb və bunun səbəblərinin “aydın olmadığını” bildirib. O, baş verənlərin “gərginliyin artırılması üçün saxta bir bəhanə yaratmaq məqsədi daşımadığıa” ümid etmək istədiyini yazıb.
Paşinyan yanvarın sonunda ictimaiyyətə açıqladığı təklifini bir daha xatırladıb. O yükdaşımanın əvvəlcə dəmir yolu vasitəsilə “Zəngilan–Mehri–Ordubad istiqamətində və geriyə, eləcə də Yeraskh–Ordubad–Mehri istiqamətində və geriyə” açılmasını təklif etmişdi.
Həmin vaxt Paşinyan Azərbaycanın bu təklifi niyə rədd edəcəyini təsəvvür edə bilmədiyini söyləmiş, onların həll yolunun “hər iki tərəfin məqsədlərinə cavab verdiyini” vurğulamışdı.
Məqalədə Paşinyan Ermənistan ərazisində dəmir yolunun iki hissəsinin inşa edilməsinə ehtiyac olduğunu bildirib və bunun “bəzi vaxt tələb edəcəyini”, lakin “işlərin tez bir zamanda yerinə yetirilə biləcəyini” qeyd edib.
O, Ermənistanın Azərbaycan və Naxçıvan arasında bağlantıya “heç vaxt maneə yaratmadığını” vurğulayıb, əksinə, bu məsələdə “həmişə maksimum dərəcədə yaradıcı və çevik davrandıqlarını” iddia edib.
Məqalədə qeyd olunub ki, “Əgər Bakının narahatlığı Naxçıvanla etibarlı yükdaşımanın təmin olunmasıdırsa, bu məsələ artıq həll olunub. Yeganə qalan şey Azərbaycanın “bəli” deməsidir”.
Paşinyan həmçinin hökumətinin “qarşılıqlılıq prinsipi əsasında” “bəzi tranzit prosedurlarını sadələşdirməyə və avtomatlaşdırılmış mexanizmlər tətbiq etməyə” hazır olduğunu bildirib.
O qeyd edib ki, regional bağlantı məsələsi “Azərbaycan tərəfindən ən çox istismar edilən və ya gərginləşdirilən məsələdir” və vurğulayıb ki, “Ermənistanın birtərəfli öhdəlikləri yoxdur”. O xatırladıb ki, hər iki tərəf “bütün nəqliyyat və iqtisadi yolları bir-biri üçün açmağa” dair öhdəlik götürüb.
Ehtimal olunur ki, bununla Azərbaycanın Naxçıvanla birləşdirən və Ermənistan ərazisindən keçməsi nəzərdə tutulan “Zəngəzur dəhlizi” təklifi nəzərdə tutulur.
Məlumata görə, Azərbaycan ötən ilin avqustunda “Zəngəzur dəhlizi” tələbindən geri çəkilməyə və onu “sonrakı mərhələyə keçirməyə” razılaşıb. Bununla, sülh sazişinin imzalanmasına maneə olan əsas məsələlərdən biri aradan qalxıb.
Lakin o vaxtdan bəri Azərbaycan, Rusiya və Türkiyə rəsmiləri bu təklifi dəstəkləməyə davam ediblər. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev isə yanvar ayında Ermənistanı dörd il ərzində qeyri-konstruktiv yanaşma sərgiləməkdə ittiham edib və “Zəngəzur dəhlizi” məsələsində irəliləyişin qarşısını bəhanələrlə almaqda və beynəlxalq ictimaiyyəti aldatmağa cəhd göstərməkdə günahlandırıb.
